Pieśni Mieczysława Karłowicza pojawiły się w dziejach pieśni polskiej jako zjawisko dosyć niezwykłe. W twórczości wybitnego symfonika – jako jego utwory młodzieńcze – stały się wprawdzie znaczącym, ale jedynie przedtaktem twórczości w pełni dojrzałej i mistrzowskiej. Niemal wszystkie powstały na przestrzeni jednego roku. Komponowane niejako na marginesie akademickiej nauki kompozycji, zdają się stanowić zapis uczuć i myśli dogłębnie osobistych, sejsmograficznie notujących bieżący stan ducha.
Z dwudziestu dziewięciu – o jakich wiemy, że zaistniały – zachowały się dwadzieścia dwie; siedem niewydanych, niekiedy jedynie naszkicowanych, zginęło w czasie II wojny światowej. Gdy pominąć parę z tych, o charakterze odrębnym – tworzą całość o spójności niezwyczajnej. Jak się po bliższych badaniach okazało, ową spójnością określonego charakteru naznaczona została cała twórczość Karłowicza. Poematy symfoniczne autora Odwiecznych pieśni rozgrywają się bowiem w tej samej co pieśni przestrzeni idei i sensów; zostały naznaczone analogicznymi kategoriami ekspresji. A jest to przestrzeń, którą naczelny biograf kompozytora Adolf Chybiński określił jako „tętniącą tragedią i bezbrzeżnym smutkiem, rezygnacją i tęsknotą za innym światem''.
Pod względem stylu wypowiedzi pieśni Mieczysława Karłowicza – jakkolwiek głęboko zakorzenione w stylu późnoromantycznym – bywają określane jako twórczość stojąca u progu fazy modernizmu.
Zdzisław Jachimecki pisał o nich w 1930 r.: „Pełna ciepła nuta liryczna w wielu spośród nich, szczerość inspiracji, objawiająca się w bardzo naturalnie wysnutych melodiach, niewyszukane formy akompaniamentu, trafnie jednak dostosowanego do nastroju danej poezji i organicznie łączącego się ze śpiewem, poprawność deklamacji i konstrukcji utworów wyrobiły pieśniom Karłowicza zasłużoną popularność w kołach śpiewactwa polskiego.”
(fragm. wstępu autorstwa M. Tomaszewskiego)
Autor opracowania: Leszek Polony
Autor wstępu: Mieczysław Tomaszewski
Seria: Karłowicz - Dzieła
ISMN 9790274017231
Wersja językowa wydania: eng, ger, pol
Liczba stron: 82
Oprawa: twarda
Postaci: partytura
Format: A4 stojący (235x305 mm)
Wydawca: PWM
Utwory w publikacji:
Kazimierz Tetmajer Czasem, gdy długo na pół sennie marzę
Kazimierz Tetmajer Idzie na pola op. 3/3
Kazimierz Tetmajer Mów do mnie jeszcze op. 3/1
Kazimierz Tetmajer Na Anioł Pański
Kazimierz Tetmajer Na spokojnem, ciemnem morzu op. 3/4
Adam Asnyk (tłum. F. Evers) Najpiękniejsze piosenki (Meine schoensten Lieder) op. 4
Jan Iwański Nie płacz nade mną op. 3/7
Jan Iwański Nie płacz nade mną op. 3/7
Kazimierz Tetmajer Pamiętam ciche, jasne, złote dnie op. 1/5
Kazimierz Tetmajer Po szerokiem, po szerokiem morzu op. 3/9
słowa ludowe (tłum. Ella von Schultz-Adaiewsky) Pod jaworem (Unterm Ahorn)
Zygmunt Krasiński Przez nocą wieczną op. 3/6
Kazimierz Tetmajer Rdzawe liście strząsa z drzew
Juliusz Słowacki Skąd pierwsze gwiazdy op. 1/2
Kazimierz Tetmajer Smutną jest dusza moja op. 1/6
Heinrich Heine (tłum. M. Konopnicka) Śpi w blaskach nocy (Im Mondenglanze) op. 3/5
Kazimierz Tetmajer W wieczorną ciszę op. 3/8
Józef Waśniewski Z erotyków (I zamiast słońc i gwiazd) op. 3/2
Czesław Jankowski Z nową wiosną
Adam Asnyk Zaczarowana królewna op. 3/10
Kazimierz Gliński Zasmuconej op. 1/1
Kazimierz Tetmajer Zawód op. 1/4
