Improvisations after J. R. (Improwizacje według J. R.) na wibrafon solo zostały napisane pod wrażeniem prac artystycznych Julii Rafalskiej. Utwór został wykonany przez kompozytorkę na wernisażu wystawy prac artystki w Wooden Gallery w Chicago 12 kwietnia 2014 roku. Prace Julii Rafalskiej podejmują dialog z twórczością artystów i architektów ery modernistycznej. Autorka, wykorzystując gotowe materiały, ingeruje w reprodukcje prac innych twórców, nadając im nową warstwę znaczeniową. Dear Mondrian V to kolaż nawiązujący do malarstwa Pieta Mondriana. Kolorowe, przezroczyste kształty, nałożone na reprodukcję obrazu Mondriana, kreują zabawny dialog wizualny. Z kolei praca Rip, wykonana techniką cyjanotypii, przedstawia pałac Alvorada projektu architekta Oscara Niemeyera. Ta jedna z najstarszych metod fotograficznych została użyta na zasadzie kontrastu z utopijną architekturą modernistyczną Niemeyera.
Improwizacje noszą tytuły pięciu prac Julii Rafalskiej.
Praca Footnotes I utrzymana jest w zimnym, zielono-niebieskim kolorycie z jednym ostrym czerwonym akcentem w postaci trójkąta. W języku muzycznym słyszę go jako nutę pedałową Fis, która koresponduje z dźwiękami w wyższym rejestrze na zasadzie pochodu alikwotowego. Dźwięki dolne Fis i Cis „odbijają się” w wyższych rejestrach, tworząc nowe przebiegi harmoniczne. Kolaż Dear Mondrian V przedstawia figurę geometryczną w ciepłym kolorycie czerwieni z nałożonymi na nią granatowymi trójkątami. W przełożeniu na mój język dźwiękowy ta utrzymana w szybkim tempie improwizacja odznacza się dużą błyskotliwością i ruchliwością motywiczną w „zimnej” i „ciepłej” harmonice.
Praca Ghost III przedstawia powolne przeobrażanie koloru czerwonego (ciepłego) w kolor niebieski (zimny). Podobnie w muzyce – „ciepła” harmonika stopniowo przekształca się w „zimne” i bardziej dysonansowe akordy. Taka transformacja kolorów w muzyce osiągnięta została poprzez ciągłe zmiany w strukturach akordów. W pracy Rip, która jest cyjanotypią, niebieskie odcienie przedstawione są w warstwie muzycznej przez akordy kwartowo-kwintowe, które, według mnie, pozostają w klimacie „zimnej” harmonii. Utwór ten zbudowany jest na zasadzie powtarzania stopniowo zmieniających się motywów. Praca Ghost IV jest przepełniona ciepłym kolorytem. W muzyce harmonika mocno eksploatuje akordy tercjowe, w szczególności dominantowe.
[Marta Ptaszyńska]
Utwory w publikacji:
Marta Ptaszyńska Dear Mondrian V
Marta Ptaszyńska Footnotes I
Marta Ptaszyńska Ghost III
Marta Ptaszyńska Ghost IV
Marta Ptaszyńska Rip
