ABC historii muzyki

Część 1

Starożytność, średniowiecze, renesans

Małgorzata Kowalska-Waloszczyk

Od pierwszego wydania ABC historii muzyki minęło ponad 20 lat. Dla historii – w tym także dla dziejów muzyki – to czas obfitujący w wiele różnorodnych treści ważnych odnotowania. Pojawia się nowa generacja kompozytorów, powstają wybitne utwory, nowi odbiorcy mają współczesne (często nowe, świeże) spojrzenie na formę, treść i wykonawstwo dzieła muzycznego, wreszcie estetykę muzyczną, pozostającą jak zawsze w ścisłym związku z innymi obszarami sztuki i pojmowaniem piękna w danym czasie.
Teraźniejszość buduje historię najnowszą, a dzieje przeszłe – pozornie zamknięte w minionych stuleciach – ciągle wypełnia i wzbogaca. Ożywione zainteresowanie muzyką dawną przejawia się w nieustających badaniach naukowych i analizach porównawczych repertuaru muzycznego. Rezultatem tych działań są nowo odkryte kompozycje, czasem nieznani wcześniej kompozytorzy, wiedza na temat stylów i warunków tworzenia w różnych momentach dziejowych. Historia muzyki pozostaje wciąż ważnym przedmiotem towarzyszącym kształceniu instrumentalistów i wokalistów. W naturalny sposób dotyka też problematyki form muzycznych, harmonii, instrumentoznawstwa, czyniąc obraz muzyki możliwie najpełniejszym.
Wspomniane minione dwie dekady to dla mnie dalszy, bardzo intensywny czas praktyki w zawodzie. Z myślą przede wszystkim o uczniach ponadpodstawowych szkół muzycznych różnego typu, ale także o wszystkich zainteresowanych historią muzyki proponuję drugie – nieco zmienione wydanie ABC historii muzyki. Dla większej wygody korzystania z podręcznika materiał podzielony został na trzy części obejmujące kolejno:

część 1 – starożytność, średniowiecze, renesans,
część 2 – barok, klasycyzm,
część 3 – romantyzm, XX wiek, muzyka najnowsza.

Podział ten pozwala również na wprowadzenie uzupełnień i dodatkowych treści, co nie byłoby możliwe (z uwagi na objętość) w przypadku pozycji jednoczęściowej. Tematem wciąż otwartym, bo wymagającym pewnego dystansu czasowego i precyzyjnego usystematyzowania wielu nowych zjawisk, pozostaje muzyka XX i XXI wieku. Ten niezwykle bogaty okres w historii muzyki stanowi materiał na osobną, obszerną publikację, tymczasem w niniejszej książce musi być jedynie jej fragmentem. Ograniczenie się do omówienia kluczowych zagadnień i twórczości jedynie pewnej grupy kompozytorów współczesnych to oczywiście pewien wybór, a wszystkie wybory obarczone są subiektywizmem autora. Tu więc szczególnie otwiera się dla nauczycieli pole do indywidualnego poszerzania w pracy z uczniami zakresu proponowanych w podręczniku tematów.