Kiedy Smetana skomponował trio fortepianowe jesienią 1855 r., Katharsis stanowiło powrót do zdrowia po śmierci jego czteroletniej córki Friederike. Ta niezwykle emocjonalna praca była także jego pierwszym utworem kameralnym na dużą skalę. Jego pierwszy publiczny występ w grudniu 1855 r. Niestety nie był wielkim sukcesem, dlatego Smetana rozpoczęła przedłużający się proces jego przeróbki. Pod koniec lat 50. XIX wieku osiągnęła obecną formę. Smetana zawsze lubił go wykonywać, ale znalazł wydawcę tylko w 1880 roku, kiedy jeden z jego uczniów zaprosił hamburskiego wydawcę Hugo Pohle'a na przedstawienie w krótkim czasie. Specjalista Smetana, Milan Pospíšil, oparł to wydanie Henle Urtext na pierwszym wydaniu Pohle, ale również wykorzystał wcześniejsze źródła. Umożliwiło mu to wyeliminowanie licznych niespójności stwierdzonych w pierwszym wydaniu.
