Najpopularniejsze pieśni ludowe w łatwych opracowaniach na 2 głosy równe (dziecięcy chór szkolny). Słowa podane są w gwarze (języku) regionu, z którego dana pieśń pochodzi. We wstępie omówione są najciekawsze utwory, w przypisach do pieśni wyjaśnione są trudniejsze (ludowe i dawne) wyrażenia występujące w tekstach. Szereg pieśni ma kształt polskich tańców narodowych, co może stanowić dodatkowy walor edukacyjny.
W nutach zostały umieszczone symbole akordów, toteż pieśni można wykonywać z akompaniamentem; zbiór może więc być z powodzeniem wykorzystywany również przez solistów.
Alboż my to jacy tacy (krakowiak)
A za lasem wołki moje (kujawiak)
Bandoska
Była babuleńka
Chciało się Zosi jagódek
Chmiel
Ej, wolny jo, wolny
Gdzież to jedziesz, Jasiu
Gdzieżeś to bywał, czarny baranie
Hej! tam na górze
Karolinka
Kiedy będzie słońce i pogoda (polonez)
Kot (mazur)
Krakowiaczek ci ja (krakowiak)
Krzywy Jan
Leć, głosie, po rosie (krakowiak)
Na polu wirzbo
Oj, przeleciał ptaszek (polonez)
Pije Kuba do Jakuba
Pociez, chłopcy, pociez zbijać
Pod borem sośna
Podkówecki, dajcie ognia (mazur)
Skowronek
Uciekła mi przepiórecka (mazur)
Uwoz mamo roz
W murowanej piwnicy
W polu lipeńka
Wezmę ja żupan (polonez)
Żebym-ci ja miała
Żeglôrz
KOMENTARZ METODYCZNY
30 pieśni ludu i szlachty to zbiór, który powinien zainteresować także nauczycieli kształcenia słuchu w szkołach muzycznych. Zamieszczone w nim pieśni można zastosować do kształcenia słyszenia polifonicznego i umiejętności zbiorowego muzykowania. Na lekcjach kształcenia słuchu mogą one uzupełniać repertuar ćwiczeń dwugłosowych zamieszczonych w Solfeżu elementarnym I–VI. Każdy głos powinien być wówczas odczytywany śpiewem z nut, a więc inaczej niż na próbach chóru, na których melodia każdego głosu grana jest na fortepianie lub na innym instrumencie i powtarzana przez chórzystów.
Pieśni dwugłosowe można także stosować jako zadanie domowe, polecając uczniom śpiewanie górnego głosu z równoczesnym graniem dolnego głosu i odwrotnie: śpiewanie dolnego głosu z równoczesnym graniem głosu górnego. Uczniowie mniej zaawansowani w grze na fortepianie, zamiast grać głos towarzyszący, mogą jedynie wystukiwać jego rytm.
Na lekcjach kształcenia słuchu pieśni należy śpiewać przede wszystkim nazwami solmizacyjnymi, natomiast melodie znane na pamięć lepiej śpiewać nazwami literowymi, szczególnie wówczas, gdy zawierają one dźwięki alterowane. Ściśle diatoniczne melodie pieśni można śpiewać także nazwami cyfrowymi, kształcąc w ten sposób poczucie tonalne poszczególnych stopni gamy.1 W trudniejszych pod względem rytmicznym pieśniach, zawierających synkopy, rytm punktowany lub grupy niemiarowe, można najpierw wyćwiczyć poprawną realizację rytmu stukaniem, klaskaniem z głośnym liczeniem albo tataizacją z równoczesnym taktowaniem. Ostatni etap pracy nad pieśnią stanowi śpiewanie z tekstem.
Nauczyciele korzystający z podręcznika Solfeż elementarny I–VI powinni poszczególne pieśni włączyć do odpowiednich klas i rozdziałów, aby uniknąć konieczności wyjaśniania uczniom nieprzerabianych jeszcze zagadnień.
Propozycja zastosowania poszczególnych pieśni zbioru w odpowiednich klasach i rozdziałach podręcznika Solfeż elementarny I–VI:
